Oiasso Museoa - Izandako erakusketak

Comète

Ihesbide sarea

2016ko Martxoaren 4tik- Maiatzaren 15era

‘Comète’ (1941-1944) II. Mundu Gerran iheslariei ihes egiten laguntzeko sare klandestinoa izan zen. Naziek okupatutako Europan eraitsitako hegazkinlari aliatuak jaso, eta Frantzia osoa eta euskal muga Bidasoan edo Pirinioetan barrena zeharkatu ondoren, Gibraltarreraino eramaten zituen. Comètek 800 bat iheslari hartu edo aberriratu zituela uste da. Gutxi gorabehera 3.000 zibilen laguntza izan zuen. Horietatik 700 bat atxilotu zituzten eta 290 bat erbestean fusilatu zituzten edo hil ziren.

"Comète, ihesbide sarea" Comète lineak zeharkatutako geltoki nagusiak igaroko dituen bideo-instalazioa da eta balentria horren protagonista batzuen bizipenak kontatzen ditu, batik bat, adin-nagusitasunera ozta-ozta iristen ziren eta Gestapo beldurgarria estutasunena jarri zuten emakumeenak. Arriskuak, beldurrak, ziurgabetasunak, atxiloketek, kontzentrazioa-esparruko bizitzak... aukera ematen digute hasnartzeko gizarte-zibilak gatazka-egoeretan izan zuen zeregin garrantzitsuari buruz.

Erakusketa MorganCrea-ren ekoizpena da, San Telmo Museoaren, Donostiako Udalaren, Bakearen eta Giza Eskubideen Etxearen eta DSS2016 entitatearen laguntzarekin.

Jarduerak

Zinema zikloa

Apirilak 29: "Una esvástica sobre el Bidasoa". Esapainia, 2013. 80’. 20:00etanMaiatzak 6: "Le Procés de l’ Impossible". Frantzia, 2014. 52’. Jatorrizko bertsioa frantsesez. 20:00etan

Bisita komentatuak

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako eta Batxillergoko ikasleentzat.

Concurso Comète

"Comète" lehiaketaren irabazlea Maria Paz Martin Orio izan da. Berak, hain ukingarria den eskutitz hau idatzi du. Eskutitza irakur ezazu eta Comète partaideek zer-nolako balentriak egin zituzten jakingu duzu.

José Luis Noain

José Luis Noain artistaren erakusketa

Erakusketa Francisco Giner de los Ríos "Institución Libre de Enseñanza" izenekoaren fundatzailearen lelopean aurkeztuko da: “Eginez ikasten da egiten”, lelo horrek nolabait ere marrazketaren, ordenagailuz lagundutako diseinuaren, grabatuaren eta pinturaren ikaskuntza, praktika eta irakaskuntzaren inguruko jarduketa zabal bat biltzen baitu. Edukia gehienbat didaktikoa da eta José Luis Noainek irakaskuntza ertainean emandako irakaskuntza urteen ondorio da.

José Luis Noainen bizitza eta obra

José Luis Noainek marrazketarako zuen interesa baliteke haurretan izan ohi den berezko joeraren eta osaba artista bat -Luis Noain- edukitzearen ondorio izatea. Hirurogeiko hamarkadako Irun hartan Gaspar Montes eta José Gracenea kalean edo landa ingurunetan margotzen ikusteak, eta Koadroaren Azokak, zeinetan horien obrekin batera Bienabe Artía, Menchu Gal, Enrique Albizu, Jesús Montesen eta zaletu mordo baten lanak ere ikusten ziren, zalantzarik gabe lagunduko zuten pinturarako Noainen zaletasun irmoa indartzen.

Berarentzat pizgarria ziren, gainera, zenbait argitalpen (Novedades eta París Match astekariak, Gráficas Valverde urtekariak, Skira bilduma); eta Donostian egiten ziren Haurrentzako, Gazteentzako eta Eguberrietako pintura lehiaketak; eta, batez ere, Gaspar Montesekin ikasten igarotzen zituen saio entretenituak. Eta, aritu eta aritu, azkenean lortu zuen gurasoek Madrilen ikasten utz ziezaioten. Han, marrazketa, pintura eta grabatuari dagokienez bere prestakuntza osatzen saiatu zen, San Fernandoko Arte Ederretako Eskolan, Arte Ederretako Zirkuluan, museoetan eta galerietan. Prestakuntza akademiko harekin txandakatuz, interiorismoan hasteko aukera izan zuen, bekadun gisa, eta dekorazio-ikasleen marrazketa-irakasle gisa.

Etapa hartan izan zituen irakasle, ikasketa eta laneko lagun, eta ikusten zituen erakusketa guztietako artistetatik bereziki identifikatu zen bere maisu Antonio López Garcíarekin. Izan ere, behin, Prestakuntza urtea egiten ari zenean, haren estudiora lagundu zion, eta hura bere koadroetako bat pintatzen ari zela, geroago argitalpen eta erakusketetan ikusi zituen obrak miresteko aukera izan zuen bertan. Erakusketa horietan, areagotu egin ziren, López Garcíaren obra eta ibilbide profesionalarekiko Noainen estimua eta miresmena.

José Luis Noain

OS Responsive Image Galleryresponsive image gallery

José Luis Noain artistaren lanak Flickr-en

Apain-mahaiko Istorioak

kosmetika eta edertasuna Antzinatean

2015ko uztailaren 10etatik azaroaren 30era arte

Betidanik, gizonak eta emakumeak euren itxura pertsonala hobetzen saiatu dira Naturak eskainitako baliabide guztiez baliatuz. Egipton, Grezian eta Erroman Ohikoa zen kosmetiko eta olio perfumatuen erabilpena, baita tindu eta azalerako geruza edertzailena ere, ileorde eta pelukena barne. Orain sekretu horiek "Apain-mahaiko Istorioak: kosmetika eta edertasuna Antzinatean" erakusketan azalduko dira bilduma arkeologiko aparta baten bidez.

Edertasuna Antzinatean

Grekoentzat, estetika eta etika elkarrekin lotuta zeuden. Ongia eragiten zuen guztia, ederra zen. Edertasuna grezieraz “kaloskagathos” (kalos: ederra) zen, eta “agathos”, berriz, “bertutetsua”. Irudi seduktore batek irudikatzen zuen edertasuna: Afrodita jainkosak.

Erroman, ordea, edertasunak ia naturaz gaindiko kualitate ideala izateari utzi zion, eta eguneroko bizimoduan esku hartzeko moduko kualitate bilakatu zen, bizimodua erraztuz eta hobetuz. Edertasuna zeruetatik jaitsi eta gauzatu egin zen.

Norbera apaintzea, orraztea, perfumatzea eta higiene pertsonala zaintzea eskuarki egiten ditugun ekintzak dira. Gimnasiora edo ile-apaindegira joatea luxu txikiak dira eta gure gorputzarekin eta gainerakoei islatzen diegun irudiarekin gustura egoten laguntzen digute. Badirudi oso gaur egungo gauzez hitz egiten ari garela, baina ekintza horien artean ez dago ezer berririk. Antzinarotik gizonak zein emakumeak saiatu dira beraien irudi pertsonala hobetzen naturak ematen dizkien bitarteko guztiez baliatuz. Ohikoa zen kosmetikoak eta olio perfumatuak, tindagaiak edo maskarak, ordezkoak eta ile-ordeak erabiltzea. Orain sekretu horiek ematen dira ezagutzera “Apain-mahai, kosmetika eta edergintza istorioak Antzinaroan” erakusketan.

Erakusketa bidaia egiteko gonbidapen bat da, baita Antzinaroan alderdi espiritualenera hedatzen zen edertasunaren kontzeptua eta giza gorputzaren edertasun fisikoa lortzeko erabiltzen zituzten teknika kosmetikoak deskubritzeko ere. Bertan erakusten da norberaren irudiaren zaintza ohikoa den garai guztietan, eta bisitaria gonbidatzen da Antzinaroarekiko loturak egiten edertasunarekin lotutako eguneroko keinu txikien bidez, guztiok geure burua ikusten dugun horien bidez hain zuzen ere.

Iraganaldirako eta orainaldirako begiraden etengabeko iragaitea da erakusketa muntaian erakusten den kontzeptu bat; bertan, bildumen inguruko irudiek ahalbidetzen dute edertasun garaikidea kontratatzea iragan den garai baten edertasunaren idealarekin eta orain gure kanonak garai klasikokoen antzekoak direla deskubritu ahal dugu.

Teresa Carreras da “Apain-mahaiko istorioak” erakusketaren komisarioa. Erakunde hauek lankide izan ditu erakusketak: Andorrako Perfumearen Museoa - Júlia Bonet Fundazioa, Bilboko Arte Ederretako Museoa eta Irungo Cesar ile-apaindegia.

Erakusketa

Erakusketak lau arlo aurkezten ditu:

Perfumeak
Erromatarrek lurrin mota asko zuten: arrosa-olio arruntetik hasi eta Egiptotik heldutako perfume garesti eta exotikoenetara, adibidez Metopion, Megalium edo Myrobalana.
Kosmetika eta bitxigintza
Grezian eta Erroman makillaje bizi-biziz margotzen ziren, eta koloreak kontrastatuz. Erroman azala ahalik eta zuriena eduki nahi izaten zuten.
Orrazkerak
Grekoak eta erromatarrak ondo orraztuta ibiltzen ziren beti, hori “civilitas” seinaletzat jotzen zen eta. Emakume aberatsek ilea ondo bilduta eramaten zuten beti, eta ileorde eta txirikorda lodien bidez handitu egiten zuten haren bolumena.
Gorputzaren zainketa
Higienea ohiko gauza zen Erromako bizitza sozialean. Termetan eta bainu publikoetan liburutegiak eta gimnasioak ere izaten ziren. Leku haietan gorputza ezezik, adimena ere zaintzen zen eta, jakina, baita harreman sozialak ere.

Historias de Tocador

OS Responsive Image Galleryresponsive image gallery

Silexaren bila

Euskal kostaldeko lehen biztanleak

2014ko Abenduaren 23tik 2015eko Apirilaren 12a arte

Bizkaiko Arkeologi Museoak euskal kostaldeko historiaurreko biztanleek erabiltzen zituzten harrizko tresnei eskainirik sortua duen bilduma jarriko du erakusgai Oiasso Museoak.

Erakusketa

Giza espeziearen eboluzioa abentura benetan konplexua da, milaka eta milaka urtetan zehar gertatzen dena. Berez, bizirauteko eta ikasteko bide bat da, oztopoak gaindituz aurrerantz doana; aldi berean, aldaketa anatomikoak gertatzen dira, lokomozio-aparatuan, garezurraren itxuran edo hortzerian.

Gure arbasoak hasiera-hasieratik hasi ziren, beste ekintza batzuen artean, harria lantzen; harria lantzeko modu hori haiekin batera bilakatzen joan zen eta, konplexuago egiten joan ahala, espeziearen hobekuntzaren eragile bihurtzen joan zen. Ehizean aritzeko baldintza hobeak ekarri zizkien, elikagaiez hornitzeko aukera gehiago eman, eta larruak ontzea edo amuletoak zulatzea ahalbidetu.

Euskal kostaldean, gure hondartzek hain berezko dituzten eta flysch izenez ezagutzen ditugun formazio geologiko horietan silexezko nodulu estratoen artean joan ziren jalkitzen. Silexa material gogorra da; eta hausten den moduaren arabera, bere azala oso zorrotza izan liteke, eta beste material batzuk ebakitzeko, baita zura edo hezurra ere, oso egokia gerta liteke. Paleolitikoko giza taldeak lur azalean jasotzen zituzten harri horiez hornitzen ziren eta horiek lantzen ikasi zuten.

Erakusketa honetan euskal kostaldean silexaren lanketaren bilakaerak izandako etapa nagusiak ikusten dira. Zaharrenak, duela 200.000 urte inguru, Behe Paleolitoko bifazeetan daude irudikatuak. Abiapuntu horretatik Erdi Paleolitora goaz, hau da, Neandertal garaira, eta levallois deituriko harri-lantzera. Lantze mota horrek sekulako iraultza ekarri zuen aurreko fasearekiko. Hirugarren etapa Goi Paleolitokoa da, Cromagnon espezieari dagokio, eta silexa ordurarte inoiz baino hobeto lantzen da. Ez bakarrik silex bloketik zatiak lortzeko moduari begiratuta; tresnen formak ere dibertsifikatu egin ziren, ehiztari eta biltzaile talde haien tresneria ia premia guztiak estaltzeraino.

Erakusgai jarri diren bilduma hauei esker eboluzio hori ikus daiteke; gainera, itsas bazterreko flysch-aren geologiaren ikuspuntua azaltzen dute, eta azken urteotan egindako ikerkuntza arkeologikoaren ikuspuntua ere bai. Piezak Gipuzkoa, Bizkaia, Araba eta Nafarrotik datoz, eta horiek zaintzeko ardura duten museo eta erakundeek utzi dituzte erakusketarako.