2023/10/10-2024/05/31

"Gipuzkoako emakume arkeologoak" erakusketaren katalogoa deskargatu

José Antonio Santano Irungo alkateak, Goizane Álvarez Gipuzkoako Foru Aldundiko Kultura diputatuak, Lourdes Herrasti Aranzadi Zientzia Elkarteko lehendakariordeak eta Aizpea Goenaga Oiasso Museoko koordinatzaile eta erakusketaren komisarioak "Emakume arkeologoak Gipuzkoan" erakusketa aurkeztu dute gaur Oiasso Museoan. Erakusketa gaur, asteartea, irekiko da, urriaren 10ean, arratsaldeko 19:00etan, eta 2024ko maiatzaren 31ra arte egongo da ikusgai. Askotariko jarduera-programa bat aurreikusi du, erakusketarekin batera eta ibiltaria izango dena.

Erakusketak emakumeek lurraldeko ikerketa arkeologikoetan duten garrantzia azpimarratzen du eta azalpen-paneletan Arkeologiako sektore estrategikoetan sartzeko prozesua, integrazio osoa eta lidergoa azaltzen ditu. Horrez gain, horiek aurkitutako objektu arkeologikoen aukera zabala ere badago, eta oraingo honetan ikus daitezke, modu paregabean.

Ibilbidea 1903an hasi zen, Alfontso XIII.a erregeak Aizpitarteko (Errenteria) haitzuloetako indusketak bisitatu zituenean. Argazki batean emakume batzuk ageri dira lantaldean. Maria Luisa Aranzadik eta Pilar Sansineneak erakusten dutenez, emakumeek ikerketetan duten presentzia gero eta garrantzitsuagoa da. Joan den mendeko 60ko hamarkadatik aurrera, bi arkeologo entzutetsu daude, ia ezezagunak beren herrialdean, biak donostiarrak: Ana María Muñoz, Historiaurreko lehen katedraduna, eta Lola Echaide, F. Clark Howellek eta Leslie Freemanek zuzendutako kanpainetako landa-arduraduna, Soriako Torralba eta Ambrona aztarnategietan.

80ko hamarkadatik aurrera, emakumeek gero eta espazio garrantzitsuagoak konkistatu zituzten, baita ikerketan garrantzi handia izan duten sektoreen buru izan ere. Gaur egun, arkeologoen belaunaldi berriek etorkizun oparoa eta gero eta espezializatuagoa irudikatzeko aukera ematen dute.

Goizane Alvarez Kultura diputatuak azaldu duenez, Gipuzkoako arkeologoak izan ziren, besteak beste, Espainiako arkeologia profesionalaren garapenean lagundu zutenak. Hala ere, arkeologo horien lana ez da oso ezaguna, balio handia izan arren.

Halaber, historikoki, emakumeek zientziaren munduari egin dizkioten ekarpenak garrantzi handikoak izan direla esan du; tamalez, lan hori ez da beti behar bezala aitortu. Matematika handiak, biologoak eta arkeologoak, beraz, ikusezintasun fisikotik kanpo geratu dira. Erakusketa hau aukera paregabea da emakume horiek gure ondarearen ikerketan eta kontserbazioan izan duten funtsezko eginkizunari balioa emateko; baina, era berean, justiziazko ekintza bat da.

Era berean, ziur agertu da desberdintasunak daudela gizonek eta emakumeek egindako arkeologiaren artean. Ikerketa arkeologikoak gizonen ikuspegitik bideratu dituen genero-ikuspegia dago, eta lehenetsi egin dira iraganeko ikuspegiak, osatu gabe daudela frogatu baita. Egia esan, orain badakigu emakumeek Historiaurrean ehizatzen zutela, kobazuloak irudikapen bikainez apaintzen zituztela, dinastiak gidatzen zituztela, buruzagitza publikoak egiten zituztela. Gainera, emakumeak ikerlari gisa sartzeak ikasketak bideratzeko beste modu bat dakar, orain arte argitaratu ez diren auzolandegiak azalduz eta, nola ez, emakumeei eta gizonei buruzko estereotipoak desmuntatuz, eta, horrela, iraganari buruz aurrez pentsatutako ideiak desagerraraziz.

Bestalde, Irungo alkate Jose Antonio Santanok azpimarratu du ohorea dela Irunentzat erakusketa bat egitea, dagoen bezala, eta ez da kasualitatea Oiasso museoa izatea leku ezin hobea erakusketa honetarako "Irungo protagonismo arkeologikoa oso lotuta egon da arkeologoen paperarekin, eta museo honek, bere kontzepziotik, Irungo erromatar iragana lurpetik atera duten emakumeen ikuspegia izan du. Arkeologoen lana erabakigarria izan da hirian, eta bidezkoa iruditzen zait dagoen moduko erakusketa bat egiteko zortea izatea. Oiasso eta Irun agertoki ezin hobea iruditzen zaizkit ikusgarritasun hori aldarrikatzeko ".

Lourdes Herrasti arkeologo eta Aranzadiko lehendakariordeak azaldu duenez, "Aranzadi funtsezkoa izan da Gipuzkoako arkeologia ulertzeko". Aranzadiko Antropologia saileko zuzendariak azaldu duenez, "pertsona askok arkeologian lehen urratsak eman dituzte gure arkeologoen talentu zientifikoaren eragile izan den Zientzia Elkarte honen bitartez.

Gogoan zuen Herrastik ere Aranzadik izan zuen zeregina, ingurune akademiko eta unibertsitarioan giltzarri izan baitzen "urte askoan,

80ko hamarkadan Euskal Herriko Unibertsitatea sortu zen arte, Aranzadik hutsune akademiko bat bete zuen, non bere iragana lurpetik ateratzeko grina bera zuten arkeologo gazteak biltzea lortu zuen.80ko hamarkadatik aurrera, gure unibertsitateetako ikasleek beren bokazio zientifikoa bideratzeko leku ezin hobea ikusi zuten Zientzia Elkartean: arkeologia ".

Azkenik, Oiasso Museoko koordinatzaile eta erakusketaren komisario Aizpea Goenagak azpimarratu nahi izan du erakusketa honen bidez Gipuzkoako arkeologoen lanari balioa eman nahi izan diogula eta berak aurkitu eta ikertu dituen altxor arkeologiko batzuk argitara atera nahi izan ditugula. Eta publikoak, erakusketaren bidez, arkeologiari buruz eta gure iraganetik erakusten dizkigunei buruz ikasi ahal izatea, guri hori egiteko aukera eman digun bezainbeste.

INAUGURAZIOA: 2023ko urriaren 10ean, 19: 00etan

• EMAKUME ARKEOLOGOAK - MUJERES ARQUEÓLOGAS

2023/07/28 -2023/12/17

Oiasso Museoak eta Gordailuak, Gordailua Oiasson proiektuarekin, leiho bat ireki nahi dute gizartearengan gure kultura-ondarea sustatzeko eta ondare hau kontserbatzeak duen garrantziari buruzko kontzientzia pizteko.Hemen ikusgai dauden objektuak Gordailuan gordetzen dira, eta Oiasso Museoaren bitartez kultur ondare kolektibo hori partekatzea dugu helburu.

Gordailua Oiasson ekimena Irungo Udalaren eta Gipuzkoako Foru Aldundiaren arteko lankidetzaren emaitza da, eta, haren bidez, Oiasso Museoak Gordailua Gipuzkoako Ondare Bildumen Zentroko pieza etnografikoak erakusten ditu, gune espezifiko batean. 2019an hasitako lankidetza honek 2023an jarraituko du argiztapenarekin, kriseiluekin eta meatze-lanparekin lotutako piezen bilduma batekin.

Argiztapena Antzinaroan erabilitako argien artean eta Oiasso museoko arkeologia-bilduman ikusgai ditugunak kriseiluak edo olio-lanparak daude. Lanpara horiek aukera ematen zuten argia leku batetik bestera eramateko, gela batean argi-puntu ugari izateko eta gaueko bizitza garatzeko. Kriseilu erromatarren ezaugarrietako bat erregai-biltegiaren gainean diskoa edo estalkia egotea da, hainbat motiborekin apaindua. Aiako Harriko Oiassoko meategietan kriseilu erromatarren aztarnak aurkitu dituzte.Meategiko lanak argiztapen artifiziala eskatzen du, baina lanparek ere hondamendia eragin zezaketen, grisu edo metano gas leherketa bat. XIX. mendearen hasieran, Humphrey Davyk segurtasun-lanpara bat asmatu zuen, zulo oso fineko metalezko sare bati esker sugarra kanpora zabaltzea eragozten zuena. XX. mendearen hasieratik meatzaritzan erabilitako beste lanpara mota bat karburozko lanpara edo azetilenozkoa izan da, ura eta kaltzio karburoa nahastuta sortutako gasa. mendearen erdialdean lanpara elektrikoak meatzaritzan sartzeak meatzarien segurtasuna hobetzea ahalbidetu zuen.

Pieza hauek urte amaierara arte egongo dira ikusgai.

Doako sarrera.

OIASSO MUSEOAREN UDAKO PROGRAMAZIOARI HASIERA EMAN DIO "PVRO TEATRO" ERAKUSKETAK

2023/07/07 - 2023/11/19

Azken urteotan, Oiasso Museoak harremanak estutu ditu Meridako Antzerki Klasikoaren Nazioarteko Jaialdiaren Fundazioarekin eta Jesús Cimarro zuzendariarekin, Irungo Dies Oiassonis jaialdi erromatarraren programazioa indartzeko helburuarekin.

Dies Oiassonis erromatar jaialdiaren bezperan, José Antonio Santano alkateak, Nuria Alzaga Kultur arloko ordezkariak eta Pedro Blanco Méridako Hiri Monumentalaren Partzuergoko gerenteak Oiasso Museoan aurkeztu dute, aldi baterako Irunen esku uzteko balio arkeologikoko pieza bat, udan bisita daitezkeen beste elementu batzuen artean.

Jesús Cimarro Meridako Antzerki Klasikoaren Nazioarteko Jaialdiaren Fundazioko zuzendaria ere bertan izan da, zeinak 2022 geroztik elkarlan sendoan jarraitzen duen aurten. Izan ere, gaur Hiri Monumentalaren Partzuergoarekin sinatutako hitzarmenarekin batera, Udalak harremana estutu du Méridako jaialdiarekin eta, Dies Oiassonis egunetan, "Pvro Teatro" erakusketa eta Medea antzerki lana hartuko ditu.   

Santano alkateak dioenez, "gaur beste urrats bat egingo dugu harreman honetan, Dies Oiassonis jaialdi erromatarrak hazten jarrai dezan. Gainera, guretzat erreferentziazkoa den hiri baten eskutik egingo dugu; izan ere, guk bezala gure iragana, tradizio klasiko eta erromatar hori kulturaren eskutik zabaltzeko interesa duen erreferentziazko hiri baten eskutik egiten dugu. Alde horretatik, Mérida misio honetan bazkide izatea harro egotekoa da eta eskertzekoa ere bai".

Lankidetza horren esparruan eta Dies Oiassonis jaialdiaren testuinguruan, iaz Oiasso Museoan, "Mérida. Theatrum Mundi" erakusketa egin zen. Bertan, irudi berriak, plano historikoak eta Méridako antzoki erromatarrak urtetan izan dituen zaharberritze proiektuak erakutsi ziren. 2.000 bisitari inguru erakarri zituen erakusketak.

Erakusketa, Dies Oiassonis 2023 jaialdiaren lehen zedarri gisa, lau esparrutan antolatzen da: batetik, Meridako Antzoki erromatarra superegitura eszeniko bat da; bestetik, botere publikoko espazio bat; gainera, sinbolo pribatuak dituen eremu bat ere bada, eta, azkenik, grinen agertokia da XX. mendeko antzokiaren funtzionamenduan.

Erakusketa hau 15 interpretazio-panelek eta antzokiaren irudiek osatzen dute. Horrez gain, Oiasso Museoko erakusketa-espazioetara egokitzeko ildotik, aparteko pieza arkeologiko bat ere izango da bertan: marmol zuriko Esfinge baten bulto biribileko eskultura. Esfingea antzoki erromatarraren "orchestra"ko elementu apaingarri bat zen. Pieza  hori Oiasso museoak hamazazpi urteko ibilbidean inoiz erakutsi duen pieza aipagarrienetako bat da.

Irungo Udalak eta Meridako Hiri Monumentaleko Partzuergoak komodatu bat sinatu dute, eta, horren bidez, Meridak 15 interpretazio-panelak eta aipatutako pieza arkeologikoa doan laga ditu erakusketa hori antolatzeko. Ekimenak Gipuzkoako Foru Aldundiaren laguntza ere badauka.

Meridako antzokiaren historia

Augusto enperadorearen suhia eta konfiantzako gizona zen Marco Vipsanio Agriparen babespean eraiki zuten Meridako antzoki erromatarra. Granitozko egitura izugarriko eraikin bat izan zen, marmolez eta hainbat koloretako iztukuz apaindua. Jainkoak eta enperadore jainkotuak gurtzeko leku bat zen, eta zoruan eta hormetan, pertsona pribatuen markak, zeinuak eta seinaleak ikus ditzakegu, eta horrek antzokiaren alderik gizatiarrena transmititzen digu, eta transmititzen dizkigu, baita ere, hura eraiki zuten esklaboen mezuak, haren erreforma babestu edo agindu zutenen mezuak, edo hura induskatu eta ezkutuan dituen sekretuek liluratuta gaur egun ikertzen jarraitzen dutenen mezuak. Erakusketak Sénecaren obra ere gogorarazten du. Miguel de Unamunok egokitu eta Margarita Xirgu konpainiak antzeztua lehen aldiz jendearen aurrean, indusketa lanak egin eta monumentua leheneratu zenean.

Erakusketaren ORDUTEGIA:

Asteartetik ostegunera eta igandeetan: 10:00-14 00

Ostiral eta larunbatetan 10:00-14:00 eta 16:00-19:00

Astelehenetan itxita

Doako sarrera