Urria-abendua 2019  

Izen-emate orria deskargatu

Baskonia eta erromatar globalizazioa: Arkeologia eta Historia

Ikastaroak, Antzinaroko Erroma eta konkistatutako lurraldeen artean izandako erlazioen inguruan azkeneko ikerketa arkeologikoek aditzera emandako berritasun nagusiak izanen ditu ardatz. Testuinguru orokor honen barnean, Baskoniako herrien kasua azpimarratuko da, historiografia moderno eta garaikideak komunitate baskoi hauek herri menderakaitz gisa ikusi izan ditu, ondoren Erromak sorturiko egitura globalean zeharo integratu zirela defendatzera pasaz.

Ikastaroa bi hiruhilekoz osatuko da. Lehendabizikoak, urria eta abendua artean, eremu eta lurraldeari loturiko gaiak izanen ditu hizpide. Bigarrenak aldiz, otsaila eta maiatza artean, Ekonomia eta Gizartea. 

Baskonia eta erromatar globalizazioa: Arkeologia eta Historia I.

• Asteartea: Urriaren 1etik abenduaren 17ra.
• Osteguna: Urriaren 3tik abenduaren 19ra. 

Ikastaroaren arduraduna: Jokin Lanz, Historian doktorea.Lehendabiziko hiruhilekoan Xabier Peñalver eta Javier Arce egonen dira irakasle gonbidatu gisa.

PROGRAMA

• Erromatarren esperoan. Burdin Aroa Baskonian (Xabier Peñalver doktoreak irakasle gonbidatu gisa zuzenduko duen harrera saioa).
• Eztabaida zahar eta berriak Antzinaroko Baskoniaren inguruan.
• Zer diote iturri idatziek lurralde euskaldunetan bizi ziren herri indigenen inguruan?
• Armada erromatarrak datoz. Konkista eta kolaborazioa.
• Lurraldea kudeatzen I. Egitura hiritarraren birmoldaketa.
• Lurraldea kudeatzen II. Lurrez, ibaiez eta itsasoz loturiko hirien sare bat.
• Beharrezko erreforma bat. Diokleziano enperadorearen ikuspuntua eta Inperioaren berregituraketa.
• Roma, Baskonia eta honen integrazioa Inperioan (Javier Arce doktoreak irakasle gonbidatu gisa zuzenduko duen saioa)
• Egunerokotasuna Mendebaldeko Inperioaren azken mendeetan Mugan egonen den Baskonia batetarantz. Iturri idatzi eta arkeologikoak. 

Distantzia luzeko harremanak eta elkartrukeak erromatar munduan

Euskal Herriko Unibertsitatearen Uda Ikastaroa. Gordailua-Museo Oiasso (Irun), 2018ko Uztailaren 11a eta 12a

Azken urteetan, mundu osoko Arte, Historia eta Arkeologia museotan egin diren argitalpen eta erakusketa ugariren bidez ikusi ahal izan dugu Erromaren eta Ekialdeko muga tradizionaletatik haragoko herrien arteko merkataritza –eta beste mota batzuetako- harremanak eta balioan jarri direla. Erromatarrek Tigris eta Eufrateseko bailarak gainditu zituzten eta India eta Txinarekin ere, hain urruti zeuden tokiekin, konexioa egin zuten.

Harreman horiek, azken urteetako ikerketetan adierazi den bezala, kronologikoki Erdi Aroan kokatzen den eta oso ezaguna den "Zetazko Bidea"aren aurrekari nabarmenak izan ziren. Normalean, Europa eta Ekialde Urrunaren arteko kontaktuen hasiera bide horren eratzean kokatzen da, eta, modu batean edo bestean, uste da lehenengo "globalizazioaren" aitzindaria izan zela.

Ikastaro honekin zabaldu nahi dugun ideia zera da: merkataritzaren bidez, Gipuzkoako lurraldean Oiasso erakusle sendoa delarik, mundu mailako joerak aurreratu daitezkeela arazorik gabe, Antzinate Klasikora arte, gutxienez.

Helburuak

Ikastaro honen asmoa da ezagutaraztea, merkataritzaren bidez, mundu mailako joerak aurreratu daitezkeela arazorik gabe, Antzinate Klasikora arte, gutxienez. Ikastaro honekin zabaldu nahi dugun ideia zera da: bai unibertsitateko publikoari, bai publiko orokorrari, Erromatar Inperioko elkartrukeei -kulturalak, politikoak, merkataritzakoak- buruzko ikuspegi berri bat ematea. Distantzia handiko harremanak –mugetan zeuden beste herri batzuekin– aztertuko dira, nahiz eta tradizionalki toki horiek ez diren konektatu Europarekin Erdi Arora arte: Itsas Gorria, India, Txina...

Ikastaroaren zuzendariak:

• Mercedes Urteaga Artigas. Gipuzkoako Foru Aldundia.
• Elena Torregarai. Euskal Herriko Unibertsitatea eta Oiasso Museoa

Bainu-erritua Erroman: higienea, aisia eta gizarte-harremanak

Euskal Unibertsitatearen Uda Ikastaroa. Gordailua-Museo Oiasso (Irun), 20 y 21 de junio 2019

Kultura erromatarra gailendu zen konkistatutako lurralde guzti-guztietan. Adrianoren harresitik, Britanian, Libiako basamortura, eta Herkulesen zutabeetatik Eufratesera. Txoko guztietara zabaldu zen eguneroko ohiturak estandarizatzera iritsi zen bizimodu hori. Moneta, hizkuntza, jantzi, gastronomia, jainko eta ikuskizun komunak, Inperioaren mugen barrualdean bizi ziren milioika pertsonentzat. Eta elementu kultural komun horien artean, bereziki nabarmena da bainuaren errituari lotutakoa.

Erromak uztartu egin zituen tradizio italikoa eta Gimnasioko bainu greziarraren kontzeptua, eta nahasketa horretatik programa berri bat sortu zuen, instalazio jakin batzuez lagunduta: termak. Hasierako establezimendu errepublikanoak handitzen joan ziren pixkanaka, milaka metro karratu izatera iritsi arte. Gune zabalak ziren oso, eta bertan dendak, jatetxeak, auditorioak eta liburutegiak ere egoten ziren. Publikoak zein pribatuak izan zitezkeen, eta luxuzko etxeetan ezin ziren falta.  Oiasson (Irun) aurkitutako terma publikoek, esate baterako, programa arkitektoniko deigarria eta 1.000 metro karratu inguruko gune eraikia zituzten.

Termetan ariketak egiten zituzten, kirol jokoan aritzen ziren, masajeak jasotzen zituzten, ur hotz, epel edo berotan bainatzen ziren, eta bainuarekin eta saunarekin lotutako jarduera ongi definituez osatutako zirkuituak egiten zituzten. Baina ez zen higiene kontua soilik; termak txertatuta zeuden eguneroko programa sozialean, hirietako biztanle gehienentzat, urrutiko mugetan kuarteleratuta zeuden soldaduentzat nahiz landa eremuetan bizi zirenentzat. Negozioak egiteko lekua ziren, lagunekin jan eta edateko, eta kontzertuak entzun eta kultur programetan parte hartzeko leku ere izaten ziren, terma garrantzitsuenen kasuan.

Ikastaroaren helburua da arlo honetan egin diren ikerketen nobedadeak biltzea, bainuaren errituak zuen garrantzi soziala azpimarratuz.

Helburuak

Ezagutaraztea ohitura guztiz erromatar hau: bainuaren erritua, zeina Inperio osora zabaldu baitzen. Eta ikuspegi arkeologiko soilari beste ikuspegi bat ere gehitzea: inpaktu sozialari dagokiona. Terma instalazioak testuinguruan jartzea, kontuan hartuta diseinu arkitektonikoa, ingurune urbanistikoa eta kontsiderazio erregionalak. Aztertzea bainuaren ezaugarriak, sala hotz eta beroak, instalazioen kirol erabilerak, masajeak eta termen erabilerarekin lotutako beste eskaintzak.

Informazio gehiago, kurtsoaren egitaraua eta izen-ematea

En colaboración con el Excelentísimo Ayuntamiento de la Ciudad de Irun.

Directoras del curso:

Mercedes Urteaga Artigas. Diputación Foral de Gipuzkoa.

Elena Torregarai. Universidad del País Vasco y Museo Oiasso.